Giá đỗ là một thức ăn quen thuộc, có mặt trong bữa ăn hằng ngày của nhân dân ta. Đây là những hạt đậu nẩy mầm, dài chừng 3 – 7cm, được làm từ nhiều loại đỗ như đỗ xanh, đỗ tương, đỗ đen… nhưng phổ biến hơn cả là giá đỗ xanh. Giá của loại đỗ nào sẽ mang theo bản chất của loại đỗ sinh ra nó. Nói chung giá đỗ bổ hơn hạt đỗ cả về chất và lượng.
Cách sản xuất giá đỗ cũng đơn giản: Đậu được đãi, rửa thật sạch, phơi ráo trong bóng râm, loại bỏ hết hạt xấu, ngâm nước một ngày cho nở đều. Sau đó dùng nồi, thùng, xô (tuỳ theo lượng đỗ định làm) nhưng phải chọn loại có miệng nhỏ để dễ cài vỉ nén. Trải một lớp lá tre xuống đáy thùng, sau đó là một lớp đỗ, cứ trải như thế, một lớp lá tre một lớp đỗ cho đến khi hết. Lớp lá tre dưới đáy và trên cùng trải dày hơn một chút. Dùng những thanh tre buộc chéo nhau để làm vỉ nén, nhưng chú ý không nén chặt quá để khi giá nảy mầm và nở ra có thể tự động nới lỏng vỉ nén. Mỗi buổi sáng và chiều, theo giờ nhất định, đổ nước đầy thùng ngâm trong 15 phút, sau đó gạn nước sạch, giá sẽ mọc dài trong khoảng 3 – 5 ngày tuỳ thời tiết.
Giá đỗ là một thức ăn ngon, giầu chất dinh dưỡng. Về thành phần hoá học, trong 100g giá đỗ xanh có 86,5g nước, 5,5g protid, 5,3g glucid, 3g xenluloza, 0,7g tro, 38mg canxi, 91mg photpho, 1,4mg sắt, 0,20mg vitamin B1, 0,13mg vitamin B2, 10mg vitamin C… cung cấp được 44 Kcal.
Giá đỗ có thể được ăn sống như những loại rau vẫn được dùng ăn sống khác và rất thường thấy kết hợp với các loại rau thơm trong đĩa rau sống ăn kèm bún chả, nem rán, bánh tôm v. v…
Nó cũng thường được cho vào nem rán, xào với thịt bò, thịt lợn, lòng gà…hoặc nấu với một số loại canh chua và chân sơ ăn như rau.
Nó cũng thường được làm món ngâm chua và thường đi chung với dưa chua làm thành món dưa giá, hoặc kết hợp với dưa chuột thái mỏng làm dưa muối xổi ăn với những món ăn nhiều mỡ.
Ngoài giá trị ăn uống, giá đỗ còn là vị thuốc quí, nhất là giá đậu xanh. Theo các sách thuốc cổ, dùng giá đỗ xanh an toàn hơn cả vì dễ tiêu hoá và chữa được nhiều bệnh hơn. Gía đỗ xanh có đủ các chất dinh dưỡng, nhiều vitamin C, lượng calo thấp nên có thể dùng cho người bị viêm thanh quản mất tiếng, người béo phì, đái tháo đường, bệnh tim mạch, cao huyết áp, cholesterol máu cao, hiếm muộn, dễ sẩy thai… có tác dụng tốt Giá đỗ còn có tác dụng khử gốc tự do, chống lão hoá, chống ung thư (đặc biệt là ung thư vú, ung thư trực tràng), thoái hoá khớp…
Giá đỗ cũng là vị thuốc rất tốt đối với phụ nữ. Trong giá đỗ chứa isoflavon có khả năng kích dục. Chất này có tác dụng như các hormon tổng hợp nhưng không có tác dụng phụ. Giá đỗ hạn chế bốc hoả, loãng xương và những chứng bệnh có liên quan đến tuổi mãn kinh. Các chất isoflavin trong giá đỗ còn đóng vai trò quan trọng trong việc chống ung thư, hạn chế nguy cơ di căn, giảm tỷ lệ ung thư vú ở phụ nữ. Theo kết luận của nhiều chuyên gia dinh dưỡng thì chính nhờ ăn nhiều giá đỗ mà phụ nữ Nhật Bản ít bị mắc ung thư từ 5 – 8 lần so với phụ nữ phương Tây.
Đối với phụ nữ có thai bị huyết áp cao, dùng giá đỗ tương đun kỹ lấy nước uống nóng, ngày uống 2 lần trong một thời gian bệnh sẽ giảm hẳn. Để chữa bệnh da khô, nếp nhăn, đồi mồi, lấy giá đỗ tương khô 500g rang, tán nhỏ mịn, trộn rượu trắng, uống mỗi lần 3g, ngày 3 lần,. Uống liên tục như thế trong 3 tháng sẽ thấy da mặt tươi sáng và đẹp hơn trước.
Cảnh giác với loại giá đỗ được dùng hoá chất và thuốc kích thích
Chúng ta vẫn cho rằng giá đỗ là sản phẩm sạch vì được sản xuất từ đỗ xanh và không dùng hoá chất trong quá trình sản xuất. Đúng, nếu giá đỗ được sản xuất theo qui trình cổ điển như đã nói trên thì là loại rau sạch không dùng phân bón hoá học và thuốc trừ sâu. Nhưng gần đây trên thị trường đã xuất hiện loại giá mầm to, trắng, rất đẹp được người sản xuất dùng thuốc kích thích hoặc các hoá chất độc hại để rút ngắn thời gian làm giá thu nhiều lợi nhuận, rất có hại cho sức khoẻ người tiêu dùng.
Nắm được tâm lý người tiêu dùng thích loại mầm giá to, trắng, giòn và ít rễ, người sản xuất đã dùng phân bón lá trộn với các loại thuốc trừ cỏ có tính hướng gốc (để diệt phần rễ cây mà phần mầm cây không bị ảnh hưởng) pha loãng, sau đó tưới lên giá đỗ và ủ lại. Khi đem những loại đỗ này làm nộm hoặc xào tái ta thấy nước màu nhờ đục từ giá đỗ chảy ra.
Các loại thuốc kích thích nhập lậu, không rõ nguồn gốc, không có ghi hoạt chất, liều dùng nên hiện nay chúng ta vẫn chưa xác định được thành phần của thuốc và mức độ độc hại ra sao, người tiêu dùng cần chú ý để không mua nhầm phải, có thể bị ngộ độc rất có hại cho sức khoẻ.
Bình luận